ฮอร์โมนกับภาวะมีบุตรยาก: ไขทุกข้อสงสัยเรื่องความไม่สมดุลที่ขัดขวางการตั้งครรภ์

เบื้องหลังภาวะมีบุตรยาก เมื่อ ‘ฮอร์โมน’ คือผู้ควบคุมที่มองไม่เห็น

หลายคู่รักที่พยายามมีบุตรอาจเคยรู้สึกท้อแท้เมื่อหาสาเหตุที่ชัดเจนไม่พบ แต่ทราบหรือไม่ว่าหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่สุดที่ควบคุมระบบสืบพันธุ์ทั้งหมดคือ “ฮอร์โมน” ซึ่งทำหน้าที่เปรียบเสมือนวาทยกรที่ควบคุมการทำงานของร่างกายให้เป็นไปอย่างปกติและสอดคล้องกัน หากฮอร์โมนเหล่านี้ทำงานผิดปกติหรือไม่สมดุล ก็อาจส่งผลกระทบโดยตรงต่อโอกาสในการตั้งครรภ์และกลายเป็นสาเหตุหลักของภาวะมีบุตรยากได้ การทำความเข้าใจเรื่องฮอร์โมนจึงเป็นกุญแจสำคัญดอกแรกที่จะช่วยไขปริศนาและนำไปสู่การแก้ไขที่ตรงจุด

รู้จัก 4 ฮอร์โมนสำคัญที่มีผลต่อการตั้งครรภ์

ในร่างกายของเรามีฮอร์โมนหลายชนิด แต่เมื่อพูดถึงการตั้งครรภ์ มีฮอร์โมน 4 ชนิดหลักที่ทำหน้าที่ประสานกันอย่างเป็นระบบ

FSH (Follicle-Stimulating Hormone) – ฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญของฟองไข่ 

FSH ผลิตจากต่อมใต้สมอง มีหน้าที่สำคัญในการกระตุ้นให้ฟองไข่ในรังไข่เจริญเติบโตในแต่ละรอบเดือน หากระดับ FSH ผิดปกติ อาจส่งสัญญาณว่าการทำงานของรังไข่กำลังเสื่อมถอย หรือมีจำนวนไข่สำรองเหลือน้อย

LH (Luteinizing Hormone) – ฮอร์โมนกระตุ้นการตกไข่ 

เป็นฮอร์โมนอีกชนิดที่ผลิตจากต่อมใต้สมอง ระดับ LH จะพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงกลางรอบเดือน (LH Surge) เพื่อกระตุ้นให้ไข่ที่สุกเต็มที่ตกออกมาจากรังไข่ หากไม่มีการพุ่งขึ้นของฮอร์โมนนี้ การตกไข่ก็จะไม่เกิดขึ้น

Estrogen (เอสโตรเจน) – ฮอร์โมนเตรียมความพร้อมให้มดลูก 

ผลิตจากรังไข่เป็นหลัก มีหน้าที่ช่วยให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัวขึ้น เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการฝังตัวของตัวอ่อน หากระดับเอสโตรเจนต่ำเกินไป เยื่อบุโพรงมดลูกอาจบาง ทำให้ตัวอ่อนฝังตัวได้ยาก

Progesterone (โปรเจสเตอโรน) – ฮอร์โมนพยุงการตั้งครรภ์ 

หลังจากไข่ตก รังไข่จะสร้างโปรเจสเตอโรนขึ้นมาเพื่อทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกแข็งแรงและมีสภาวะที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของตัวอ่อนในระยะแรก หากระดับโปรเจสเตอโรนไม่เพียงพอ อาจทำให้เกิดภาวะแท้งคุกคามได้

ความไม่สมดุลของฮอร์โมนนำไปสู่ภาวะมีบุตรยากได้อย่างไร?

เมื่อการทำงานของฮอร์โมนเหล่านี้ผิดเพี้ยนไป ย่อมส่งผลกระทบเป็นลูกโซ่จนเกิดภาวะมีบุตรยากได้จากหลายสาเหตุ เช่น

• ไม่เกิดการตกไข่: เมื่อ FSH หรือ LH ทำงานผิดปกติ จะไม่มีไข่ตกออกมาเพื่อรอการปฏิสนธิ

• รอบเดือนมาไม่สม่ำเสมอ: ทำให้การนับวันไข่ตกเพื่อมีเพศสัมพันธ์ทำได้ยาก

• เยื่อบุโพรงมดลูกไม่พร้อม: แม้จะมีการปฏิสนธิแล้ว แต่ถ้าเยื่อบุฯ บางเกินไป ตัวอ่อนก็ไม่สามารถฝังตัวได้

• ภาวะอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง: เช่น ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS) หรือปัญหาต่อมไทรอยด์ ซึ่งล้วนส่งผลต่อความสมดุลของฮอร์โมนเพศทั้งสิ้น

การตรวจวินิจฉัยความผิดปกติของฮอร์โมน

ข่าวดีก็คือภาวะฮอร์โมนไม่สมดุลสามารถตรวจพบได้ไม่ยาก แพทย์สามารถวินิจฉัยได้จากการตรวจเลือดเพื่อวัดระดับฮอร์โมนต่างๆ โดยการตรวจมักจะต้องทำในวันที่เหมาะสมของรอบเดือน เช่น การตรวจ FSH และ LH ในวันที่ 2 หรือ 3 ของการมีประจำเดือน เพื่อให้ได้ผลที่แม่นยำและนำไปสู่การวางแผนการรักษาที่ถูกต้อง

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q: ภาวะฮอร์โมนไม่สมดุลสามารถรักษาให้หายได้หรือไม่ 

A: ในหลายกรณีสามารถรักษาได้ค่ะ แนวทางการรักษาจะขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของปัญหา ตั้งแต่การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ การใช้ยาเพื่อปรับสมดุลฮอร์โมนหรือกระตุ้นการตกไข่ ไปจนถึงการใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์

Q: ต้องตรวจฮอร์โมนอะไรบ้างเพื่อเช็กภาวะมีบุตรยาก 

A:โดยทั่วไปแพทย์จะแนะนำให้ตรวจฮอร์โมนพื้นฐานที่กล่าวไปข้างต้น (FSH, LH, Estradiol, Progesterone) และอาจมีการตรวจฮอร์โมนอื่นๆ เพิ่มเติมที่สำคัญ เช่น AMH เพื่อประเมินจำนวนไข่สำรอง และฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์เช่นกัน

Q: ไลฟ์สไตล์มีผลต่อฮอร์โมนหรือไม่ 

A:มีผลอย่างมากค่ะ ความเครียด การพักผ่อนไม่เพียงพอ ภาวะน้ำหนักเกินหรือน้อยเกินไป และการรับประทานอาหารที่ไม่สมดุล ล้วนส่งผลกระทบต่อการทำงานของฮอร์โมนได้ทั้งสิ้น การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเหล่านี้จึงเป็นก้าวแรกที่สำคัญในการดูแลสุขภาพเจริญพันธุ์

เสมือนวาทยกรที่ควบคุมการทำงานของร่างกายให้เป็นไปอย่างปกติและสอดคล้องกัน หากฮอร์โมนเหล่านี้ทำงานผิดปกติหรือไม่สมดุล ก็อาจส่งผลกระทบโดยตรงต่อโอกาสในการตั้งครรภ์และกลายเป็นสาเหตุหลักของภาวะมีบุตรยากได้ การทำความเข้าใจเรื่องฮอร์โมนจึงเป็นกุญแจสำคัญดอกแรกที่จะช่วยไขปริศนาและนำไปสู่การแก้ไขที่ตรงจุด

อย่าปล่อยให้ความกังวลเรื่องฮอร์โมนมาขวางกั้น: ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญที่ สยาม เฟอร์ทิลิตี้ คลินิก

ภาวะมีบุตรยากที่เกิดจากความไม่สมดุลของฮอร์โมนเป็นเรื่องที่พบได้บ่อยและส่วนใหญ่มักมีหนทางแก้ไข การปล่อยให้เวลาผ่านไปโดยไม่ทราบสาเหตุอาจลดทอนโอกาสของคุณได้ การเข้ารับการตรวจวินิจฉัยที่ถูกต้องคือขั้นตอนที่สำคัญที่สุด

ที่ สยาม เฟอร์ทิลิตี้ คลินิก เรามีทีมแพทย์เฉพาะทางานเวชศาสตร์การเจริญพันธุ์ที่พร้อมให้คำปรึกษาและตรวจวินิจฉัยภาวะฮอร์โมนผิดปกติอย่างละเอียด เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับคุณโดยเฉพาะ อย่าให้ปัญหาที่มองไม่เห็นมาเป็นอุปสรรคในการสร้างครอบครัวของคุณ นัดหมายเพื่อเข้ามาพูดคุยกับเราได้ตั้งแต่วันนี้

หากคุณกำลังวางแผนมีบุตรและต้องการคำปรึกษาเกี่ยวกับการทำ IUI, ICSI, IVF , IVF Thailand นัดปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง คลินิกรักษามีบุตรยาก เพื่อประเมินทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับคุณ